Adalar Denizi - آطه‌لر دكيزی

بحر سفیدك فروعاتند اوله رق، شرقاً آناطولینك سواحل غربیه سیله، شمالاً روم ایلینك سواحل جنوبیه سیله، غرباً یونانك سواحل شرقیه سیله، جنوباً دخی كرید آطه سیله محدوددر. جنوب غربی طرفندن كرید آطه سیله موره نك (مالیا) برونی آره سنده كی مسافه آطه لر دكیزیله بحر سفید آره سنده بر قپو حكمنده اولدیغی كبی، كریدك منتهای شرق شمالیسیله آناطولینك غرب جنوبی ساحلی آره سنده دخی قاشوط، كرید وردوس آطه لری، آره لرنده برر مدخل براقه رق، بو ایكی دكیز آره سنده بر خط فاصل تشكیل ایدرلر. شمال شرقی طرفندن آطه لر دكیزی قلعۀ سلطانیه بوغازی واسطه سیله مرمره ایله اختلاط ایدر. شمالدن جنوبه اولان بویی ٥ درجه یعنی ٦١۰ كیلومتره، وشرقدن غربه اولان اكنك حد اوسطی تقریباً ٢٥ كیلوتره در؛ مالیا برونندن كرید، كرپه وردوس طریقیله آناطولینك ساحلنه قدر حدود جنوبیه سنی مشعر اولان قوس موهوم ایسه ٥٥۰ كیلومتره طولنده در. آطه لر دكیزی َ٣۰ ْ٣٥ ایله ْ٢٥ طول شرقی آره سنده ممتد اولوب، مساحۀ سطحیه سی ١٦٤٧۰۰ مربع كیلومتره در. اسكی بو دكیزه (اكىٔون پلاغوس) یعنی (اكه) دكیزی دیرلردی؛ مؤخراً (آرخیپلاغوس) یعنی ((باش دكیز)) دیمشلردر، كه اوروپالیلر بونی (آرشیپل) صورتنده تحریف ایتمشلردر. بو دكیز آطه لرله مملو اولدیغیچون، (آرشیپل) لفظنك معنای اصلیسنه اعتبار اولنمقسزین، بو اسم‌ كرۀ ارضك اوزرنده صورت مجتمعه ده بولنان بر چوق آطه لرك هیىٔت مجموعه سنه دخی ویرلمشدر. [((جرایر مجتمعه )) ماده سنه مراجعت بیوریله.]

بو دكیز بیوك وكوچك بر چوق آطه لرله مملو اولدقدن بشقه، سواحلی دخی بر چوق شبه جزیره وكورفزلری وبوغاز ولیمانلری حاوی اولدیغندن، سواحلنده وآطه لرنده ساكن بولنان اقوامی اسكیدن بری كمیجیلكه میل ورغبته مجبور ایتمشدر. كورفزلرینك باشلیجه لری آناطولی ساحلنده: سومبكی، استانكوی، مندلی، قوش آطه سی، صیغه جق، ازمیر، چاندرلی، مردلج وادرمید؛ روم ایلی ساحلنده : ساروس، رندنه، آینوروز (ونام دیكرله طاوْق كورفزی)، كسندره، سلانیك؛ یونان ساحلنده دخی: غلوس، ازدین، اكینه وآنابولی كورفزیدر. بو سواحلده ازمیر، سلانیك وآتنه كبی اوچ جسیم ومهم شهر بولنیور. بو دكیزك قعری خیلی درین اولوب، ایچنده كی آطه لر قعر دریادن دیكنه یوكسلن بر طاقم طاغلرك ذروه لرندن عبارتدر، كه بو تحت البحر طاغلر یونان ایله آناطولی جبالنك واسطۀ ارتباطی مقامنده در. سیسام آطه سنك غرب شالی جهتنده درینلكی ١٢۰۰ متره اولدیغی محققدر. بو دكیزده كی آطه لرك بیوجكلری ٤٨ اولوب، اك بیوكلری كرید وآغریبوز؛ ایكنجی درجه ده ردوس، مدللی، ساقز، سیسام؛ اوچنجی درجه ده لمنی، بوزجه آطه، استانكوی، آندره، نقشه، شیره وساىٔره در. بو آطه لرك آسیا قطعه سنه منسوب اولانلری كاملاً دولت عثمانیه یه عاىٔد اولدقلری كبی، آوروپادن معدود اولانلردن دخی روم ایلی یه قریب اولان طاشوز، ایمروز، سمدرك ولمنی آطه لریله كرید جزیره سی ‌دولت مشارالیهایه عاىٔد اولوب، دیكرلری یعنی (كیقلاده) وشمالی اسپوراده آطه لری دخی یونانه تابعدر. كریددن ماعدا دولت عثمانیه یه تابع اولان آطه لرك مجموع اهالیسی ١٥۰۰۰۰ ، ویونانه تابع اولانلرك كیلر ١٢٣۰۰۰ كه جمعاً ‌٢٧٣۰۰۰ نفوس راده لرنده اولوب، اكثریسی رومدر؛ یالكز ردوس ومدللیده خیلی ترك اهالی وساقز وكریدده دخی خیلی اهالیٔ مسلمه بولندیغی كبی، یونان آطه لرندن بر چوغنده دخی مستقلاً ویاخود روملرله قاریشیق خیلی خرستیان آرناؤدلر بولنمقده در. آطه لر اهالیسنك اكثریسی كمیجی وسونكرجی اولوب، بیوك ومنبت آطه لرده زراعتله مشغول اولانلری دخی واردر. آطه لرك اكثریسی اراضیٔ بركانیه دن اولوب، حتی یونانه تابع اولان

(صانتورون) آطه سنده كی بركان الآن آتش افشاندر. هوالری غایت لطیف، معتدل وصاغلان اولوب، آطه لرك بعضیسی وعلی الخصوص كوچكلری طاشلق ایسه ده، منبت اراضیلری دخی واردر، وپك چوق اوزوم، زیتون، پورتقال، لیمون وساىٔره حاصل اولوب، كوزل شرابلر یاپیلیر. آطه لر دكیزینك فرطونه لری وعلی الخصوص لدوسده طالغه لری خیلی شدتلیدر، ودكیزك سطحنه قریب كثرت اوزره بولنان قیالر سیر سفاىٔن حقنده مخاطره دن خالی دكلدر. آطه لردن